1- بهبود عملکرد دستگاه گوارش

زنیان حاوی مقادیر زیادی تیمول است، ترکیب شیمایی که به ترشح اسید معده کمک می‌کند و در نتیجه فرآیند هضم را تسریع می‌کند؛ به همین دلیل زنیان نقش کلیدی در تسکین سوء هاضمه، نفخ، حالت تهوع و درد کولیک در نوزادان دارد. ⁽³⁾ براساس مقاله‌ی منتشر شده در مجله Journal of Natural Remedies، ثابت شده است که زنیان باعث افزایش ترشح اسید معده و افزایش فعالیت آنزیم‌های گوارشی می‌شود و می‌تواند زمان انتقال غذا در دستگاه گوارش را کاهش دهد. همچنین باعث افزایش تأثیر آنزیم‌های لیپاز و آمیلاز لوزالمعده می‌شود. ⁽⁴⁾

2- بهبود عملکرد مجاری تنفسی و ریه

براساس مقاله‌ی منتشر شده در مجله Journal of Natural Remedies، در یک آزمایش بالینی، اثر ضدسرفه عصاره‌ی آبی بذر زنیان از طریق شمارش تعداد سرفه‌ها، بررسی شد. برپایه‌ی نتایج این آزمایش، بذر زنیان به طور چشمگیری از تعداد سرفه‌ها کاست.

در پژوهش دیگری، با بررسی اثر برونکودیلاتوری (بازکننده‌ی برونش) عصاره جوشانده زنیان بر مجاری هوایی بیماران آسمی، مشاهده شد که عصاره‌ی این گیاه اثر برونکودیلاتوری نسبی بر مجاری عبور هوا داشت و اثر آن با داروی تئوفیلین قابل مقایسه بود.

مطالعات دیگر، اثر بازدارندگی عصاره و اسانس روغنی زنیان بر گیرنده‌های هیستامین (H1) در نای خوکچه‌های هندی را نشان دادند. به اعتقاد محققان، اثر تسکین‌دهندگی و برونکودیلاتوری اسانس روغنی زنیان بر تنفس می‌تواند به دلیل وجود کارواکرول در آن باشد. ⁽⁴⁾

3- بهبود عملکرد کبد

در مقاله‌ای در مجله Journal of Ethnopharmacology، نتایج بررسی اثر حفاظتی زنیان بر کبد موش‌ها ذکر شده است. در این مقاله آمده است که عصاره‌ی متانولی زنیان از کبد موش‌ها در برابر اثر منفی پاراستامول محافظت کرد و همچنین سبب تعدیل سطح آنزیم‌های کبدی، آلکالین فسفاتاز (ALP) و آمینوترانسفرازها (AST و ALT) طی آسیب کبدی شد. ⁽⁴⁾

در تحقیقی دیگر اثرِ عصاره‌ی زنیان بر مسمومیت کبدی ناشی از هگزاکلروسیکلوهگزان (HCH) در موش‌های صحرایی بررسی و نتایج آن در ژورنال Food and chemical toxicology منتشر شد. در این پژوهش مشاهده شد که کاربرد HCH در موش‌ها منجر به افزایش پراکسیداسیون لیپید کبدی مرتبط با کاهش سطح گلوتاتیون، کاهش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز شد که همگی تغییرات نامطلوبی در این عضو بدن هستند. خوراندن عصاره‌ی زنیان به موش‌ها، با کاهش سطح کبدی پراکسیدهای لیپید و افزایش فعالیت آنزیم‌های نامبرده، اثر سمی HCH را از بین برد. ⁽⁵⁾

4- تنظیم کلسترول خون

در پژوهشی مشاهده شد که در شرایط in vivo (درون بدن موجود زنده)، پودر بذر زنیان اثر مثبتی بر پروفایل لیپید داشت و از میزان کلسترول کل، کلسترول بد (LDL)، تری گلیسرید‌ها و لیپیدهای کل کاست. ⁽⁴⁾ نتایج حاصل از بررسی اثر زنیان بر میزان چربی خون بیماران مبتلا به چربی خون بالا که در مقاله‌ای در ژورنال Journal of Drug Delivery and Therapeutics منتشر شد هم حاکی از آن است که مصرف بذر زنیان منجر به کاهش میزان کلسترول بد و افزایش مقدار کلسترول خوب شد. به گفته‌ی نویسندگان این مقاله، نیاسین و تیمول زنیان باعث حفظ سلامت قلب و عروق هستند. آنها معتقدند سازوکار اثر زنیان بر کاهش کلسترول می‌تواند اثر این گیاه بر کاهش گردش اِنتروهپاتیک (جریان مواد بین کبد و روده) باشد. ⁽⁶⁾

5- ضد درد

براساس یافته‌های حاصل از پژوهشی که در مجله‌ی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران منتشر شد، مصرف زنیان از میزان درد مزمن ناشی از فرمالین در موش‌های سوری کاست. به اعتقاد محققان، اثر ضد دردی مشاهده شده‌ی عصاره‌ی گیاه زنیان در این تحقیق ممکن است مربوط به اثر تیمول و اسیدهای چرب ضروری، در عصاره‌ی این گیاه باشد که هر دو موجب فعال شدن سیستم کولینرژیکی در سیستم عصبی مرکزی می‌شوند. سیستم کولینرژیک یکی از چند سیستم تعدیل‌کننده‌ی درد است که موجب مهار دردهای تونیکی و مداوم می‌شود. ⁽⁷⁾

پژوهشگران در تحقیقی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy منتشر شد با بررسی اثر زنیان بر میزان درد حیوانات آزمایشگاهی دریافتند که عصاره الکلی زنیان می‌تواند به عنوان ماده کاهنده درد به کار رود. عملکرد ضد دردی عصاره زنیان در این مطالعه، سریع و طولانی مدت بود. این عصاره حاوی ترکیباتی مانند آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، استروئیدها و پلی فنل‌هاست که اثر کاهش درد دارند. ⁽⁸⁾

6- تسکین زخم معده

اثر داروی امپرازول و عصاره‌ی هیدروالکلی دانه‌ی زنیان بر درمان زخم معده‌ی ناشی از مصرف ایبوپروفن در موش‌های صحرایی بالغ بررسی شد و نتایج نشان دادند که عصاره‌ی دانه‌ی زنیان به صورت وابسته به دوز موجب بهبودی زخم معده در این حیوانات شد و میانگین تعداد و مساحت زخم‌های معده در گروه‌های دریافت کننده‌ی عصاره به طور چشمگیری کمتر از گروه دریافت کننده‌ی امپرازول بود. مقدار آنزیم‌های کبدی نیز در گروه دریافت کننده‌ی عصاره افزایش یافت. سازوکار اثر عصاره‌ی دانه‌ی زنیان در درمان زخم معده روشن نیست ولی از مقایسه‌ی اثر درمانی آن با داروی امپرازول می‌توان احتمال داد، عصاره‌ی زنیان هم مانند این دارو ترشح اسید را در معده تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین ممکن است که عصاره‌ی زنیان از طریق اثر آنتی‌اکسیدانی خود نقش مؤثری در بهبودی زخم معده ایفا کرده باشد. ⁽⁹⁾

7- تنظیم فشار خون

در پژوهشی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy Research منتشر شد، عصاره زنیان به طور وابسته به دوز سبب کاهش فشار خون شد. این عصاره، فشار خون را از حدود 6 درصد (با دوز 3 میلی گرم بر کیلوگرم) تا حدود 42 درصد (با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم) کاهش داد. ⁽¹⁰⁾

این گیاه حاوی تیمول، ترکیب شبه بلوکه کننده‌ی کانال کلسیم است که می‌تواند توجیهی برای اثر آن در کاهش فشار خون باشد. ⁽¹¹⁾

تیمول، سیمن، آلفا-پینن، ديپنتن، گاما- ترپینین، بتا-پینن، میرسن، کارواکرول، ترپینن-4-اُل، کاروون، لیمونن، دیلاپیول، اولئیک اسید، لینولئیک اسید، پالمیتیک اسید و پتروسلینیک اسید. ⁽⁴⁾

• در قدیم به ویژه در اوایل قرن بیستم، به دلیل محتوای تیمول موجود در زنیان از این گیاه به عنوان ضدعفونی کننده در جراحی ها استفاده می شد.⁽¹²⁾

مقدار مصرف بذرهای زنیان براساس شرایط سلامتی، سن و علائم بیماری متفاوت است. دوز کلی به شرح زیر است:

موارد آشپزی: 1 تا 3 گرم در روز.

مقدار مصرف درمانی: 2 تا 4 گرم.

 عصاره آبی بذر زنیان: 10 تا 100 میلی گرم. ⁽¹³⁾

 مصرف طولانی مدت و بیش از حد مجاز زنیان می‌تواند منجر به تهوع، سرگیجه، کاهش اشتها، سردرد یا اختلالات خواب شود. دوزهای بسیار بالا، بیش از 100 میلی‌گرم زنیان، ممکن است باعث بالا رفتن سطوح آنزیم‌های کبدی، به صورت برگشت‌پذیر، در پلاسما خون شود. ⁽¹⁴⁾

۱ تا ۲ ساعت قبل یا بعد از غذا.

بارداری و شیردهی: زنیان می‌تواند باعث انقباض رحم شود که می‌تواند تهدیدی برای بارداری باشد. درباره بی‌خطر بودن زنیان برای نوزادان شیرخوار، اطلاعات کافی موجود نیست. بهتر است در دوران شیردهی و بارداری از مصرف این گیاه خودداری شود.

بیماری کبدی: براساس شواهد موجود بذر زنیان ممکن است سبب تشدید برخی انواع بیماری های کبدی شود.

جراحی: ممکن است زنیان سرعت لخته شدن خون را کاهش دهد و خطر خون ریزی را در طول عمل و بعد از آن افزایش دهد؛ حداقل ۲ هفته پیش از جراحی مصرف آن را متوقف کنید. ⁽¹⁵⁾

 ^* هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن‌، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف­ کنندگانی با آن مواجه شوند.

داروهای تجزیه شونده با آنزیم کبدی سیتوکروم (P450): کبد برخی داروها را تغییر می دهد و می شکند. زنیان ممکن است سرعت شکسته شدن این داروها را کاهش دهد. مصرف زنیان همراه با برخی از داروهایی که توسط کبد تجزیه می‌شوند می‌تواند اثرات و عوارض جانبی برخی از داروها را افزایش دهد. چنانچه این دسته داروها را استفاده می‌کنید پیش از مصرف زنیان با پزشکتان مشورت کنید. برخی از این داروها عبارتند از لوواستاتین (مواکور)، کتوکونازول (نیزورال)، ایتراکونازول (اسپورانوکس)، فکسوفنادین (آلگرا) و تریازولام (هالسیون).   

داروهایی که به کبد آسیب می‌رسانند (داروهای با سمیت کبدی): برخی از داروهایی که می‌توانند به کبد آسیب برسانند عبارتند از: استامینوفن (تیلنول)، آمیودارون (کوردارون)، کاربامازپین (تگرتول)، ایزونیازید (INH)، متوترکسات، متیل‌دوپا (آلدومت)، فلوکونازول (دیفلوکان)، ایتراکونازول (اسپورانوکس)، اریترومایسین (اریتروسین)، فنی‌توئین (دیلانتین)، لوواستاتین (مواکور)، پراواستاتین (پراواکول) و سیمواستاتین (زوکور).

داروهایی که لخته شدن خون را آهسته می‌کنند (داروهای ضدانعقاد/ضد پلاکت): مصرف زنیان می تواند با داروهایی که لخته شدن خون را کند می‌کنند تداخل داشته باشد. زنیان ممکن است از میزان لخته شدن خون بکاهد و مصرف آن به همراه این دسته از داروها می‌تواند احتمال کبودی و خونریزی را افزایش دهد. برخی از این داروها عبارتند از  آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، دیکلوفناک (ولتارن، کاتافلام)، ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن (آناپروکس، ناپروسین)، دالتپارین (فراگمین)، اِنوکساپارین (لوونوکس)، هپارین و وارفارین (کومادین).

داروهایی که سبب افزایش حساسیت به نور خورشید می‌شوند: برخی داروها سبب حساسیت به نور خورشید می شوند. زنیان هم می تواند حساسیت به نور خورشید را زیاد کند. مصرف این دو با هم می تواند منجر به ایجاد آفتاب سوختگی، تاول یا بثورات در نواحی پوستی در معرض تابش آفتاب شود. اگر زنیان را به همراه این داروها مصرف می کنید، وقتی در معرض نور خورشید هستید از کرم ضدآفتاب استفاده کنید و لباس مناسب بپوشید. برخی از این داروها عبارتند از آمی‌تریپتیلین، سیپروفلوکساسین، نورفلوکساسین، لومفلوکساسین، افلوکساسین، لووفلوکساسین، اسپارفلوکساسین، گتی فلوکساسین، موکسی فلوکساسین، تری متوپریم/ سولفامتوکسازول، تتراسایکلین، متوکسالن و ترى اُكسالن. ⁽¹⁵⁾

زنیان دارای خواص محرک، ضداسپاسم و بادشکن است و به طور سنتی به عنوان دارویی مهم برای نفخ شکم، سوء هاضمه آتونیک، اسهال، تومورهای شکمی، دردهای شکمی، هموروییدها، مشکلات برونش (نوعی مشکل تنفسی)، عدم اشتها، شیرافزا، آسم و آمنوره (نوعی اختلال قاعدگی) استفاده می شود. ⁽¹⁶⁾

¹Carom Seed. My INdiAN Food. Retrieved from http://www.my-indian-food.com/CaromSeed.asp

²Malhotra, S.K. & Vijay, O.P. Ajowan. National Research Centre on Seed Spices, India. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/sdfe/pdf/download/eid/3-s2.0-B9781855737211500109/first-page-pdf

³Sampath, P. (2017, April 12). How ajwain or carom seeds can boost your health. Health. Retrieved from https://www.thehealthsite.com/diseases-conditions/top-10-health-benefits-of-ajwain/

⁴M. Zarshenas, M., Moein, M.R., Mohammadi Samani, S., Petramfar, P. (2014). An Overview on Ajwain (Trachyspermum ammi) Pharmacological Effects; Modern and Traditional. Journal of Natural Remedies, 14(1), 98-105. Retrieved from
https://www.researchgate.net/publication/262001210_An_Overview_on_Ajwain_Trachyspermum_ammi_Pharmacological_Effects_Modern_and_Traditional

⁵Anilakumar, K. R., Saritha, V., Khanum, F., & Bawa, A. S. (2009). Ameliorative Effect of Ajwain Extract on Hexachlorocyclohexane-Induced Lipid Peroxidation in Rat Liver. Food and chemical toxicology, 47(2), 279-282. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/23404469_Ameliorative_effect_of_ajwain_extract_on_hexachlorocyclohexane-induced_lipid_peroxidation_in_rat_liver

⁶Jalbani, G.A., Hakro, Sh., Murad, Sh., Niaz, Kh., Abdul Qudoos, A., Moeen-Ud-Din, H., & Fatima, A. (2016). Flaxseeds and Ajwain for Primary Hyperlipidemia. Journal of Drug Delivery & Therapeutics, 6(2), 37-39. Retrieved from http://jddtonline.info/index.php/jddt/article/download/1203/713

⁷Hejazian, S.H., Dashti, M.H., & Salami, A. (2008). The Analgesic Effect of Alcoholic Extract of Carum copticum (L.) C. B. Clarke on Choronic Pain in Mice. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(4), 468-476. Retrieved from  https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?FID=57713863804          

⁸M. Al-khazraji, S. (2017). The Pain Decreasing Effect of the Alcoholic Extract of Trachyspermum ammi (L.)(Ajwain) in Experimental Animals. IOSR Journal of Pharmacy, 7(1), 23-29. Retrieved from http://www.iosrphr.org/papers/v7i1V2/D0701022329.pdf

⁹Komeili, G.R., Sargazi, M., Soluki, S., Maaleki, Sh., & Saeidy –Neek, F. (2012). Effect of Hydroalcholic Extract of Carum Copticum Seed on the Treatment of Peptic Ulcer Induced by Ibuprofen in Rats. Ofogh - e -Danesh. GMUHS Journal, 18(2), 12-17. Retrieved from http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?ID=165114-

¹⁰Pathak, A.K., Nainwal, N., Goyal, B.M., Singh, R., Mishra, V., Nayak, S., … Gupta, V. (2010). Pharmacological Activity of Trachyspermum ammi: A Review. Journal of Pharmacy Research, 3(4), 895-899. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/311913397_Pharmacological_activity_of_Trachyspermum_ammi_A_Review

¹¹Aftab, K., & Usmanghani, K. (1995). Blood Pressure Lowering Action of Active Principle from Trachyspermum ammi (L.) Sprague. Phytomedicine, 2(1), 35-40. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0944711311800462

¹²Ajwain. ONLY FOODS. Retrieved from http://www.onlyfoods.net/ajwain.html

¹³Singh, J. (2015, Apr 14). Carom Seeds (Ajwain) Benefits & Side Effects. AYUR TIMES.  Retrieved from https://www.ayurtimes.com/carom-seeds-ajwain-trachyspermum-ammi-benefits-side-effects/

¹⁴PDR for herbal medicines. (2000). 2nd ed. Montvale, NJ: Medical Economics Company

¹⁵BISHOP'S WEED. WebMD. Retrieved from
http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-292-bishop's%20weed.aspx?activeingredientid=292&activeingredientname=bishop%27s%20weed

¹⁶Bairwa, R., Sodha, R.S., & Rajawat, B.S. (2012). Trachyspermum ammi. Pharmacognosy Reviews, 6(11),56–60.Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3358968/

1-بررسی اثرات دانه ی گیاه زنیان بر درمان زخم معده

2-فواید نوشیدن دمنوش زنیان

3-درمان کولیک نوزاد با مصرف زنیان

4-کاهش اسید معده با مصرف زنیان

5-بررسی علمی تأثیر "طبیعت گیاهان" بر برخی از پارامترهای متابولیکی مانند کنترل وزن

6-گیاهان بهبوددهنده سرفه